Prof. Helmut Schwarz – Ehrenpräsident der AvH Stiftung laureatem nagrody WOLF PRIZE

Prof. Helmut Schwarz – Prezydent Fundacji Alexander von Humboldt- Stiftung w latach 2008-2018 wyróżniony został nagrodą WOLF PRIZE za swoje wybitne osiągnięcia naukowe w zakresie katalizy.

Komitet Jury Chemii zarekomendował przyznanie prof. Helmutowi Schwarzowi Nagrody Wolfa 2025 "za ilościowe określenie reaktywnych form w fazie gazowej w celu rozwiązania podstawowych problemów katalizy" i w uzasadnieniu napisano:

„Schwarz jako pierwszy odkrył wyraźną rolę struktury elektronowej w selektywnej, zdalnej aktywacji wiązania C-H za pośrednictwem metalu. Wykazał istnienie prawdziwych cykli katalitycznych w chemii jonów w fazie gazowej i dostarczył przekonujących przykładów kluczowej roli efektów relatywistycznych. Z tej pracy w fazie gazowej "nagich" dwuatomowych tlenków metali wyłoniła się koncepcja "dwustanowej reaktywności", stając się jednym z filarów w zrozumieniu intrygujących mechanizmów utleniania wiązań C-H za pośrednictwem P-450. W ostatnich latach jego badania koncentrowały się na zrozumieniu selektywnej aktywacji obojętnych wiązań C-H, głównie metanu, w celu przyjaznej dla środowiska konwersji węglowodorów w produkty o wartości dodanej. Zajmował się problemem katalizy jednoatomowej (SAC), nietrywialnym wyzwaniem w konwencjonalnej chemii, ale znacznie prostszym w fazie gazowej, gdzie eksperymenty z masowo wybranymi gatunkami w pojedynczej kolizji są niezakłócone przez solwatację, agregację, obecność przeciwjonów i inne efekty. Połączył badania eksperymentalne z obliczeniami kwantowo-mechanicznymi, aby odpowiedzieć na pytania, w jaki sposób czynniki takie jak rozmiar i wymiarowość klastra, stechiometria, stopień utlenienia, stopień nasycenia koordynacyjnego, agregacja lub stan naładowania wpływają na wynik procesu chemicznego. Proces DEGUSSA, który jest wielkoskalowym sprzężeniem amoniaku (NH3) i metanu (CH4) za pośrednictwem platyny w celu wytworzenia HCN, stanowi doskonały przykład tego, jak metody oparte na spektrometrii masowej wpływają na rzeczywiste procesy. Niedawno grupa Schwarza była w stanie wygenerować heterojądrowe tlenki klasterowe, które mogą wykazywać rzadką cechę zarówno zwiększonej reaktywności, jak i selektywności. Selektywne "domieszkowanie" jonami klastrowymi pozwala na dowolne kierowanie procesami chemicznymi, a spektroskopia jonowa identyfikuje "arystokratyczne atomy" w aktywnym miejscu katalizatora.
Badania te otwierają szeroko niezbadany obszar chemii, w którym liczy się każdy atom."

Nagroda WOLF PRIZE uważana jest za jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień międzynarodowych.

Uroczyste ogłoszenie o przyznaniu tej nagrody miało miejsce w dniu 10 marca 2025 r. Relację z tej uroczystości można oglądnąć: https://wolffund.org.il/home-page/
[fragment poświęcony prof. Schwarzowi znajduje się w przedziale czasowym  5:10 - 6:06].

Prof. Schwarz jako Prezydent Fundacji dwukrotnie uczestniczył w Humboldt-Kolleg organizowanych przez SHP. Był on naszym gościem na konferencjach:
Etyka w Nauce i Życiu – Normy i Dylematy” –Toruń 2015
Granice Poznania/Limits of Knowledge – Kraków 2017

Serdecznie gratulujemy!

Opr. M. Jaskuła
Tłum. M. Miler
31.03.2025