Śladami Aleksandra von Humboldta w kopalni Soli w Wieliczce HF

Oddział Krakowsko –Katowicki Societas Humboldtiana Polonorum śladami Aleksandra von Humboldta w kopalni Soli w Wieliczce

Patron Fundacji Aleksander von Humboldt na początku swojej kariery zawodowej jako inżynier górniczy odbył w 1792 r. prawie czteromiesięczną tzw. pierwszą podróż górniczo-halurgiczną, na trasie której leżały m.in. Tarnowskie Góry, Wieliczka (być może również Bochnia) oraz Olkusz.

Kopalnię soli w Wieliczce Humboldt odwiedził 7 grudnia 1792 r. i w Księdze Gości zachował się wpis z tej wizyty. W załączeniu kopia strony z Księgi Gości oraz powiększenie linijki z wpisem dotyczącym AvHumboldt’a. 

Uzyskanie informacji o tej wizycie  zainspirowała nas do zorganizowania wyprawy dla humboldtczyków śladami Humboldta do Kopalni Soli w Wieliczce. W szczególności  celem tej wyprawy był podziemny rezerwat przyrody nieożywionej „Groty Kryształowe”. Wyprawa odbyła się w dniu 24.11.2023 roku. Z uwagi na ograniczenia wzięło w niej udział 15 osób. Podziemny rezerwat przyrody nieożywionej „Groty Kryształowe” jest unikatowym miejscem w Kopalni zamkniętym dla zwykłych turystów. Wizyta w rezerwacie wymaga specjalnych pozwoleń, bowiem z uwagi na unikatowość miejsca i konieczność zachowania dopuszczalnych parametrów termiczno - wilgotnościowych liczba zwiedzających jest bardzo ograniczona, niemniej jako stowarzyszenie naukowe uzyskaliśmy zgodę Dyrekcji Kopalni na ich zwiedzenie. Trudu przygotowania tej wycieczki podjął się nasz kolega geolog prof. Zbigniew Sawłowicz, a naszym przewodnikiem był geolog kopalni pan Jerzy Przybyło, który wprowadził nas w problematykę struktury geologicznej kopalni i jej historię. Serdecznie im dziękujemy!

Aby dotrzeć do Grot trzeba było przebyć pieszo długą i kręta trasę od szybu zjazdowego zarówno fragmentami aktualnej trasy turystycznej jak i starymi chodnikami kopalni, co pozwoliło nam uświadomić sobie rozległość kopalni wynikającą jej wielowiekowej historii.

W „Grotach Kryształowych” można było podziwiać rozmaite formy wtórnej krystalizacji minerału soli kamiennej – halitu oraz ciekawe zjawiska krasu solnego. Największe z kryształów przekraczają nawet 50 cm wielkości. Groty znajdują się na głębokości kilkudziesięciu (około 80) m poniżej poziomu terenu. Kryształy w Grotach są  jednak znacznie młodsze niż wielickie skały solne, a powstały w wyniku procesów wtórnej krystalizacji halitu już po ostatecznym uformowaniu się złoża. Groty stanowią obecnie rezerwat przyrody nieożywionej, na który składa się cały kompleks, w tym Grota Kryształowa Dolna o objętości 706 m³ oraz Grota Kryształowa Górna o objętości 1000 m³. Humboldt tych Grot nie widział bowiem te, które możemy dziś podziwiać odkryte zostały dopiero w latach 90. XIX wieku.
„Groty Kryształowe” stanowią niezwykłe dziedzictwo przyrodnicze, które objęto ochroną w roku 2000, kiedy to ustanowiono pierwszy w Polsce podziemny rezerwat przyrody nieożywionej. Jest to niezwykle cenny zabytek przyrodniczy, ponieważ nigdzie na świecie nie odkryto podobnych grot w mioceńskich złożach soli.

W załączeniu kilka zdjęć.

1. Część uczestników wyprawy przed budynkami kopalni   
2. Strona z wpisem AvHumboldta w Księdze Gości.
3. Powiększony fragment z wpisem dotyczącym Aleksandra von Humboldt’a, w tłumaczeniu: „Grudzień 7, Baron von Humboldt, królewski pruski wyższy radca górniczy”
4. Uczestnicy wyprawy w strojach i wyposażeniem górniczym czekający na zjazd do kopalni.
5. Widok słynnej Kaplicy Św. Kingi wyrzeźbionej w litej soli, która odwiedziliśmy w drodze do Grot.
6. Widok „sufitu” jednej z Grot.
7. Kryształy soli w Grocie podświetlone od dołu latarką.
8. Kryształy soli w Grocie, poniżej widoczna dłoń, co pozwala zorientować się co do wymiaru tych kryształów.